.svg)
Ang teknolohiyang Blockchain ay lalong nakilala sa mga nakaraang taon, karamihan dahil sa pagtaas ng popularidad ng mga cryptocurrency tulad ng Bitcoin at Ethereum.
Sa simula ng 2023, ang pag-usbong ng kasikatan nito ay humantong din sa mas maraming pagtanggap ng teknolohiyang blockchain ng pribadong mga kumpanya tulad ng Adobe, J.P. Morgan, Mastercard, Shell, at McDonald's. Bukod dito, ang ilang gobyerno ng iba't ibang bansa ay nagsimulang pagtuunan ang pagsusuri ng teknolohiyang blockchain., tulad ng Australia, South Korea, at Japan.
Maaaring naiisip mo, pare-pareho ba ang kanilang ginagamit na uri ng blockchain? Ang mabilis na sagot ay hindi! Ang iba't ibang uri ng blockchain ay tumutugon sa iba't ibang pangangailangan, at tatalakayin natin ang mga ito sa module na ito.
May tatlong uri ng blockchain: Public Blockchains, Private Blockchains, at Hybrid Blockchains.
Ang public blockchains ay ganap na desentralisado, ibig sabihin, ang sinuman na may access sa internet ay maaaring makilahok sa network. Lahat ng mga partisipante ay maaaring magbasa, sumulat, at mag-audit ng blockchain nang real-time.
Upang mas maintindihan ito, isipin natin na mayroong network na may 5 partisipante: Vince, Josh, Andrea, Chelle, at Mitchie. Sa public blockchain, lahat ng limang tao ay maaaring mag-ambag sa blockchain hangga't sumusunod sila sa mga patakaran ng blockchain. Walang isinasantabi, at maaari pa nga nilang imbitahang sumali ang kanilang mga kaibigan sa network.
Tuwing may bagong impormasyon na kailangang idagdag sa public blockchain, lahat ng partisipante sa network ay dapat magkasundo at magkaroon ng konsensus bago ito maidagdag.
Ang Bitcoin (BTC) at Ethereum (ETH) ay kilalang cryptocurrency na may ganitong uri ng blockchain. Upang mapanatili ang desentralisasyon, mayroon silang mga consensus mechanism tulad ng proof-of-work at proof-of-stake - ito ay ating pag-uusapan mamaya.
Ang private blockchains ay kabaliktaran ng public blockchains. Ito ay sentralisado, ibig sabihin, kontrolado ito ng isang organisasyon at bihira namang transparent sa kahit sino. Kaunti lamang ang mga miyembro na maaaring makilahok sa network.
Upang mas maintindihan ito, isipin natin na mayroong network na may 5 participants: Vince, Josh, Andrea, Chelle, at Mitchie. Sa isang private blockchain, sabihin na lamang na sina Andrea at Chelle, sa limang participants, ang maaaring mag-ambag sa blockchain sapagkat sila lang ang napili na sumunod at ipatupad ang mga patakaran ng blockchain. Ibig sabihin, si Vince, Josh, at Mitchie ay hindi kasali sa partisipasyon.
Ang benepisyo ng isang sentralisadong network ay ang pagkakaroon ng mas kaunting masasamang elemento na maaaring makasama sa network at mas kaunting partisipante ang kailangan upang kumpirmahin ang mga transaksyon. Gayunpaman, ang kahirapan nito ay ang pangangailangan ng buong tiwala sa organisasyon na hindi aabusuhin ang sariling network.
Ang bagong impormasyon sa blockchain ay idinadagdag kapag sumasang-ayon at nagkakaroon ng konsensus ang mga partisipante (tulad ni Andrea at Chelle) sa network.
Ang Ripple (XRP) ay isang kilalang cryptocurrency na may sariling pribadong consensus mechanism. Ang mga partisipante sa kanilang network ay isang grupo ng mga server na pag-aari ng mga bangko na nagkukumpirma ng mga transaksyon. Ang private blockchains ay inaasahang mas angkop sa pamamahala ng mga negosyo.
Ang hybrid blockchains ay halo ng public at private blockchains. Mas hindi ito gaanong sentralisado kaysa sa private blockchains. Mayroon pa rin organisasyon sa likod ng network, ngunit ang proseso ng pagkumpirma ng mga transaksyon ay hindi pa rin ganap na sentralisado.
Bumalik tayo sa ating halimbawa ng 5 participants, sa kaso ng Hybrid Blockchain, sina Andrea at Chelle ang napili na mag-ambag sa blockchain at mag-apruba ng mga transaksyon (private aspect). Kung may problema sa isa sa kanilang mga kumpirmasyon, ang proseso ng pagpapasya kung sino sa kanila ang magkukumpirma ng transaksyon ay maaaring ipagkatiwala kay Vince, Josh, o Mitchie (public aspect). Sa ganitong paraan, ang proseso ng pagkumpirma ng transaksyon ay mayroong public at private aspects.
Ang uri ng blockchain na ito ay kumukuha ng pinakamahusay sa dalawang mundo: ang governance ng private blockchain at ang transparency ng public blockchain.
Ang XinFin ay isang cryptocurrency na nakabatay sa Ethereum at Quorum, na mga public at private networks. Ang hybrid blockchains ay inaasahang mas angkop sa pamamahala ng mga operasyon ng negosyo. Halimbawa, ang XinFin ay ginagamit upang tumulong sa pamamahala ng supply chain logistics.
Mula sa desentralisado (pampubliko) hanggang sa sentralisado (pribado), at pati na rin ang isang halo ng pareho (hybrid), maaari mo nang pagkaiba-ibahin ang mga blockchain sa pamamagitan lamang ng pagtingin sa kanilang pamamahala. Ngayong mayroon ka nang ideya kung paano natin sila maikaklasipika, tayo'y magtuloy sa mas detalyadong pagsusuri sa blockchain sa pamamagitan ng Mga Layer ng Arkitekturang Blockchain.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
