.svg)
Iti kryptograpiya ket napateg nga aspeto iti blockchain iti Bitcoin. No awan isu, iti talged ti blockchain ken desentralisasyon na ket marba. Idiay nalpas nga capitulo, pinaagsaritaan ta iti hashing - maysa nga langa iti kryptograpiya - agtrabaho iti nagtulagan nga mekanismo ti Proof-of-Work iti Bitcoin. Mabalin mo nga adalen no ania iti hashing ditoy.
Ngem, iti kryptograpiya ket saan laeng nga adda isu iti nagtulagan iti mekanismo iti Proof-of-Work iti Bitcoin, ngem kas met iti pitaka nga digital nga us-usaren ti tattao.
Pagsaritaan ta iti digital signatures. Panunutem isu nga panagpirma iti dokumento nga usaren ti Microsoft Word, malacsid iti mas nadarup ken natalged.
Tapno mas maawatam iti digital signatures, pagsaritaan ta iti kusto nga lubong nga analogy ti pisikal nga pirma. Ibaga ta nga ni Pedro ket kayat na nga agpirma iti dokumento para iti maysa nga proyekto. Iti nasyaat nga panunot, ti pirma ket adda dagiti nga sanikua na:
1. Maberberipika
2. Saan nga mapekpeke
3. Natalged nga saan nga masabalian
Iti malas na, idiay pisikal ken digital signatures nga adda kadatayo tatta ket saan nga patalgedan dagitoy amin nga sanikua. No kada agpirma tayo iti uray ania nga usaren tayo iti pluma wenno programa iti computer, adda canayon iti peggad na iti dakes nga agakto nga agkopya wenno agsabali iti pirma.
Iti digital signatures ti Bitcoin ket natalged kada isu amin. Isuda ket maberipika, natalged, ken nasal niban nga maiyadayo iti pagpeke. Dagiti transaksyon iti Bitcoin ket canayon nga makasapul iti digital signature sakbay nga agproseso.
Eksaminen tayo iti panaggaraw na.
Iti konsepto ti digital signatures iti network ti Bitcoin ket posible nga ruar iti asymmetric cryptography, nga mangiraman iti pares ti awan padas na nga dagiti tulbek nga adda iti private ken public key. Masapul tay pay nga maawatan iti kayat na nga sawen iti wallet ken public address.
Wallet
Iti Bitcoin wallet ket maysa nga petaca nga digital nga agpapardas iti dagiti transaksyon ti dadduma nga pitaka iti network, kasla met iti GCash wenno PayMaya. Kaaduan nga pitaka ket mabalin nga ma-download nga awan iti bayad na online, dagidiay dadduma ket mailaku iti pisikal nga tiendaan. Kada pitaka ket adda kadwana nga private ken public key nga pares.
Private Key
Iti private key ket maysa nga cuerdas iti sabasabali nga letra ken numero. Isu iti password diay account mo iti bankom. saan mo daytoy nga ipacpacaammu iti sinuman nga tao.
Public Key
Iti public key ket maysa nga cuerdas dagiti letra ken numero nga aggapu diay tulbek nga pribado. Daytoy nga tulbek nga publiko ket mausar tapno makaala iti adres mo nga publiko iti pitakam. Daytoy ket natalged nga maipaammum iti sabali nga tattao.
Public Address
Iti public address ket maysa nga cuerdas iti dagiti letra ken numero nga aggapu iti tulbek nga publiko. Iti adres nga publiko iti pitaka ket agpadas diay numero iti account mo ti bankom nga ited mo no kayat mo nga makaawat iti bitcoin. Daytoy ket natalged nga maipaammum iti sabali nga tattao.
Iti private ken public key nga pares ket adda iti naisalumina nga sanikua na nga cangrunaan a masapul iti asymmetric cryptography. Isuda nga dua nga tulbek ket mabalin nga ag-encrypt iti mensahe, diay maysa ket mabalin nga ag-decrypt. Ania man kaniada nga tulbek ket saan nga mabalin nga maaramid da diay dua nga aramid iti agpadas nga oras nga panagproseso.
Iti encryption ket maysa nga aramid nga panagbaliw iti kayat nga sawen iti saan mo nga maammuan nga datos. Iti decryption ket maysa nga aramid nga panaggala iti dagitoy nga saan nga maammuan nga datos nga maisubli idiay orihinal da nga langa.
Sublian ta diay transaksyon da Pedro ken ni Darna. Tapno makapaw-it ni Pedro iti bitcoin ken ni Darna, masapul nga ipakita na nga bagi na dagidiay barya. kasano? Iti panagusar mo ti digital signature.
Dagiti digital signatures ket mapan casanguanan iti ummuna nga addang.
Addang 0.1: Ited ni Darna ken ni Pedro diay adres na nga publiko no saan nga isu iti kayat na nga maawat diay dua (2) nga bitcoin.
Addang 0.2: Iserrek ni Pedro diay adres nga publiko ni Darna diay petaca na cadua dagidiay detalye ti transaksyon na kasla diay dagup.
Addang 0.3: Diay petaca ni Pedro ket agpirma diay transaksyon nga agusar iti digital signature. Daytoy ket mangpudno iti panagtagicuaen ni Pedro diay dua (2) nga bitcoin nga kayat na nga ipaw-it.
Daytoy ket otomatiko nga maaramid ti digital wallet. Amin nga masapul nga maaramid diay agusar ket pis-iten na diay button tapno agpirma nga digital diay transaksyon. Naglaka laeng..
Ummuna nga addang 1: Impis-it ni Pedro diay “send” nga iniusar na diay Bitcoin wallet na ken dagitdiay dadduma nga addang ket summarunon.
Kasano nga iti digital signature ket napirmaan na iti transaksyon diay Addang nga 0.3?
Idiay Addang 0.3, ni Pedro ket pumirma (encrypted) diay transaksyon nga iniusar na diay private key na. Bineripika (decrypted) dagidiay miners diay network diay transaksyon nga iniusar diay public key ni Pedro, nga mausar iti amin.
Lagipem: Mabalin mo nga usaren iti private wenno public key nga ma-encrypt iti kayat mo nga sawen ken diay maysa ket ag-decrypt.
Tapno simple, nagusar dagiti miners iti publiko nga tulbek ni Pedro tapno maberipika nga kusto diay digital signature diay petaca na.
Panunutem nga daytoy ket makitkita nga natalged. Ditoy nga ihemplo, diay public key ket tulbek nga palubusen na dagiti tattao nga masirip ken maberipika diay mapasamac diay uneg na uray no awan iti direkta nga panagusar wenno panangtenggel iti cuarta.
Iti digital signatures ket napateg iti panagiturong iti dagiti transaksyon maygapu kadagiti pirma, iti panagtagicuaen kadagiti naurnong nga cuarta iti network nga saan nga mairuar iti private key mon. Daytoy ket naisangsangayan nga napateg para it desentralisado nga network kasla iti Bitcoin maygapu ta awan iti sentro nga bagi nga maberipika iti siyasino iti makimbagi iti aniaman.
No agsurat ka iti cheke, usarem dayta pisikal nga pirmam. No agipaw-it ka iti cuarta nag-gappu dita pitakam ti online, sumrek ka nga usarem iti us-usarem nga nagan ken passcode mo. Iti Bitcoin, digital nga agpirma ka nga usarem iti kryptograpiya. Nagmayat ania?
Panagsid-daawam no mano iti adda nga Bitcoin? Sangagasut? Sangaribu? Milyones? Bilyones met? Kitaem dayta sumaruno nga capitulo tapno maammuam!
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
