.svg)
Gawas nga usa ka kasaligan nga porma sa kwarta, ang Bitcoin makatabang usab sa pagsulbad sa daghang mga problema nga makaapekto kanimo, kanako, ug sa tanan sa kalibutan. Ang pipila niini nga mga problema apil sa mga sistema sa pagsalig, pagtugot, ug transparency.
Ang double-spending kay ang abilidad sa paggasto sa parehas nga salapi sa makaduha.
Kini usa ka kasagaran nga problema nga kanunay nga giatubang sa mga digital nga kwarta tungod kay sa naandan, ang digital nga kwarta kay dali nga madugangan, nga naghatag sa nagkupot ug sa usa ka "unlimited nga suplay" sa nahisgutan nga kwarta.
Hunahunaa lang ang pagcopy-paste sa imong digital nga kwarta ug paggasto niini bisan asa nimo gusto.
Dili kaayo kini problema sa kwarta nga gibase sa mga sentralisadong sistema sama sa mga puntos sa Grab tungod kay naa sa kompanya ang pagsiguro nga dili mahitabo ang double-spending.
Gisulbad sa Bitcoin ang problema sa doble nga paggasto pinaagi sa mekanismo sa konsensus nga gitawag Proof-of-work (PoW). Mahimo nimong susihon ang among hilisgutan sa PoW dinhi.
Kung ang usa ka tiggamit mosulay sa pagpadala Bitcoin sa usa ka tawo, kana nga transaksyon idugang sa blockchain sa porma sa usa ka block. Kung nakumpirma na sa blockchain, ang mga transaksyon sa block kay gimarkahan sa oras ug dili na mabag-o.
Ang blockchain naghatag usa ka paagi alang sa tanan nga mga node nga makahibalo sa matag transaksyon. Ang matag piraso sa data sa kasaysayan niini giuyonan sa network sa Bitcoin. Tungod kay ang tanan nga mga miners adunay access sa mga data sa blockchain, nagsilbi kini nga sukaranan aron mahibal-an kung unsang mga transaksyon ang valid ug kung diin ang double-spends. Ang tanan nga double-spend awtomatiko nga gisalikway.
Apan unsa ang mahitabo kung ang bitcoin gipadala sa duha ka partido sa eksaktong parehas nga oras? Ang duha ka transaksyon moagi gihapon sa proseso sa pagmina sama sa naandan. Dinhi diin moabut ang mga block confirmations.
Hinumdumi: Ang blockchain naporma pinaagi sa mga block, nga mga pungpong sa giaprobahan nga mga transaksyon, sa ibabaw sa miaging mga block. Ang block confirmation nagtumong sa estado nga adunay lain nga block sa ibabaw sa nakumpirma nga block.
Pananglitan, hunahunaon nato nga gipalit ni Pedro ang usa ka telepono ug usa ka kompyuter nga adunay parehas nga eksaktong Bitcoin. Tawgon nato kini nga transaksyon #1 ug transaksyon #2, matag usa.
Sama sa naandan, ang duha ka transaksyon moagi sa proseso sa pagmina, pagpadala sa duha ka transaksyon ngadto sa mempool. Sa dili posible nga higayon nga ang duha ka block dungan nga gimina ug pareho nga adunay mga transaksyon ni Pedro, duha ka sanga sa blockchain ang mahimo. Ang usa adunay transaksyon #1 ug ang lain adunay transaksyon #2.
Niini nga senaryo, ang mga miners kinahanglan nga mopili kung unsang chain ang sunod nga pagmina. Ang una nga adunay laing block nga gitukod sa ibabaw niini—gitawag nga block confirmation—mao ang opisyal, samtang ang usa isalikway.
Mao kini ang hinungdan nga girekomenda nga ang mga merchants nanginahanglan ug duha hangtod unom nga mga block confirmations sa wala pa mahusay ang transaksyon, aron masiguro.
Ang Bitcoin mao ang una nga desentralisado nga digital currency aron masulbad kining dugay na nga problema sa double-spending. Tungod sa Bitcoin, libu-libo nga ubang mga cryptocurrencies ang nagsugod karon.
Ang Byzantine Generals Problem mao ang ang pangutana gyud: "Sa unsang paagi ang usa ka gidistribute nga network sa lainlaing mga partido magkauyon sa usa ka kamatuoran?"
Kini nga problema naghampak sa kwarta sulod sa milenyo hangtud sa pag-imbento sa Bitcoin, busa ato pa ni’ng susihon.
Ang Byzantine Generals Problem wala magamit sa mga sentralisadong kwarta sama sa fiat money o mga reward points sa kompanya tungod kay ang usa ka sentral nga partido nagmintinar sa tanan.
Hunahunaa ang upat ka kasundalohan nga naningkamot sa pag-atake sa usa ka gingharian sa tunga. Ang matag kasundalohan adunay kaugalingong heneral. Tawgon nato silag Heneral A, B, C, ug D. Ang tinuod, mabuntog lang ang gingharian kung dungan nga moatake ang upat ka kasundalohan.
Tungod ana, ang mga heneral kinahanglan nga magkauyon sa usag usa kung unsang orasa sila mosulong sa gingharian.
Apan, walay mga cellphone o radyo nga magamit. Makakomunikar lang sila pinaagi sa courier.
Karon, kini diin ang mga problema mosulod:
Tungod sa komunikasyon sa mga heneral nga nagsalig lang sa courier, ang ilang pagsulong dali nga madala sa daghang mga peligro. Kini nga mga risgo makahimo sa tanan nga mahimong sayup lahos.
Busa, hunahunaa kini… Sa unsang paagi nga ang upat ka mga heneral makig-estorya ug magkauyon sa usa ka kamatuoran nga walay courier?
Sa konteksto sa desentralisadong salapi, sa unsang paagi magkauyon ang katilingban sa usa ka porma sa kwarta ug sa estado niini?
Usa kini sa mga problema nga nasulbad ni Satoshi Nakamoto sa Bitcoin. Ang Bitcoin mao ang una nga desentralisado nga cryptocurrency diin ang mga partisipante makauyon sa kasayuran nga wala’y sentral nga partido o intermediary.
Giunsa? Pinaagi sa Proof-of-Work (PoW). Mahimong mareview kung unsa ang Proof-of-Work dinhi.
Sa sistema sa Proof-of-Work, adunay klaro nga cryptographic ug katuyoan nga mga lagda nga kinahanglan sundon sa tanan aron makaapil. Tungod kay ang mga lagda mao ang tumong, walay dili pagsinabtanay sa kahimtang sa network.
Kini nga mga lagda nagsilbi nga sukaranan alang sa Bitcoin network aron aprobahan ang balido nga mga transaksyon ug isalikway ang mga dili valid sa blockchain sa real-time. Kung maaprobahan na ang mga transaksyon, lisud kaayo nga balihon kini, nga maghimo sa blockchain nga immutable.
Tungod kay ang tanan nga mga miners adunay usa ka kopya sa tibuuk nga blockchain, ang mga miners nakaila dayon ug nagsalikway sa bisan unsang pagsulay nga pagpanglimbong nga kalihokan sa network. Ang tanang impormasyon mahimong ma-verify gamit ang blockchain, nga naghimo sa Bitcoin nga walay pagsalig nga network.
Ang Bitcoin’s blockchain kay usa ka real-time nga pagpakita sa kasabutan sa network sa matag gamay nga impormasyon nga nahitabo sa network, nga wala magkinahanglan usa ka sentral nga partido.
Ang inflation naa bisan asa — sa komon nga mga butang sama sa karne, pan, gas, elektrisidad. Nagtaas sila sa presyo matag tuig. Usa ka tuig, kwarenta pesos ang kantidad sa usa ka litro sa gas. Sunod nga nahibal-an nimo, sixty pesos na.
Mahimong daghan ang hinungdan sa inflation, apan usa sa hinungdan mao ang pagsaka sa suplay sa kwarta sa gobyerno. Kung ang suplay sa bisan unsang butang modaghan, ang kantidad niini mu-ubos, ug ang kwarta dili eksepsiyon niini.
Samtang nag-ubos ang bili, ang mga tawo kinahanglan nga mobayad og dugang nga kwarta alang sa parehas nga mga butang ug serbisyo sama kaniadto.
Sa Estados Unidos, ang usa ka tasa sa kape nagkantidad ug mga $0.25 balik sa dekada '70. Karon, ang usa ka tasa sa kape nagkantidad ug dili moubos sa $1.70.
Sa usa ka bahin, ang Bitcoin usa ka maayo kaayo nga paagi aron mapugngan ang pagdugang sa suplay sa kwarta. Dili sama sa tradisyonal nga mga kwarta nga adunay halos walay kinutuban nga suplay, adunay kaluhaan ug usa ka milyon nga bitcoin. Walay usa ka partido nga makahimo ug labaw pa. Mahimo nimong mareview ang among kapitulo sa suplay sa Bitcoin dinhi.
Kung ang mga butang ug serbisyo gipresyohan sa bitcoin, o denominasyon sa kwarta nga gipaluyohan sa bitcoin, ang inflation dili kaayo mahitabo tungod sa kontrolado nga suplay sa kwarta sa bitcoin.
Note: Ang inflation mahimo gihapon nga mahitabo tungod kay ang inflation nahitabo tungod sa daghang mga hinungdan sa ekonomiya, dili lang sa suplay sa kwarta.
Sa laing bahin, ang Bitcoin makita nga usa ka tiket gikan niining inflationary nga ekonomiya nga atong gipuy-an. Ang grabeng inflation—gitawag og hyperinflation—nahitabo na sa daghang nasod sama sa Venezuela, nga nag-atubang sa inflation rate nga 65,374% kaniadtong 2018. Ang uban pa ang mga nasod sama sa Zimbabwe, Sudan, Lebanon, Argentina, ug Yemen nag-atubang ug susamang mga senaryo sa inflationary.
Sa Pilipinas, ang average nga inflation rate sa milabay nga 25 ka tuig kay 5.8%, nagpasabot nga ang imong kwarta mius-os sa average nga rate nga 5.8% kada tuig. Ang Pilipinas nakakita sa labing taas nga inflation rate niadto pang 1984, nga niabot sa 50.34%.
Ang suplay sa Bitcoin mao usab ang hinungdan ngano nga ang Bitcoin kanunay nga gitawag nga digital gold. Ang ubang mga tawo nakasabut sa Bitcoin nga usa ka "safe haven" batok sa inflation, pareho sa gold.
Ang pag-convert sa imong fiat currencies ngadto sa bitcoin nagpasalig sa tag-iya nga ang ilang kwarta dili gayud mapaubos.
Gatusan ka milyon nga mga tawo sa tibuuk kalibutan ang kulang sa pag-access sa mga serbisyo sa bangko ug pinansyal. Kini tungod sa daghang mga hinungdan sama sa dili maayo nga mga imprastraktura sa bangko, mga isyu sa regulasyon, kakulang sa mga dokumento, o yano nga diskriminasyon nga mga hinungdan.
Mahal ang pinansyal nga exclusion. Kini nakaapekto sa kalidad sa kinabuhi, naghikaw sa mga tawo sa higayon nga mamuhunan alang sa ilang kaugmaon, ug naghikaw kanila sa pinansyal nga mga panalipod.
Matod sa usa ka report sa The World Bank kaniadtong 2017, 1.7 bilyon nga mga adult ang nagpabilin nga wala’y bangko. Nagpasabot kini nga 1.7 ka bilyon ka tawo ang walay access sa bisan unsang sakto nga porma sa pinansyal nga serbisyo sama sa mga savings account, insurance, utang, o pautang.
Ang Pilipinas maoy usa sa mga nasud nga adunay pinakataas nga porsyento sa mga tawo nga walay bangko. Matod sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP), 71% sa adult nga populasyon sa Filipino ang nagpabiling walay bangko.
Dili pareha sa tradisyonal nga pinansyal nga mga serbisyo, ang usa ka tawo nagkinahanglan lang sa usa ka mobile phone ug koneksyon sa Internet aron ma-access ang Bitcoin network. Uban sa pipila ka mga tap, bisan kinsa-bisan unsa pa ang edad, etnisidad, sekso, o kahimtang-makakuha og Bitcoin wallet ug magsugod sa pagdumala sa ilang mga panalapi ug mahimong ilang kaugalingong bangko.
Ang mao nga telepono mahimo usab nga magamit sa pag-avail sa ubang mga produkto sa pinansyal sama sa mga pautang ug mga account nga adunay taas nga yield.
Ang mga pagbayad nga walay utlanan gihimo usab nga mas sayon, mas barato, ug mas paspas kay sa tradisyonal nga mga serbisyo.
Pananglitan, ang usa ka OFW nga naa sa Canada makapadala ug kwarta balik sa ilang mga loved ones sa Pilipinas sa gamay lang nga bayronon sa pipila ka tap. Kini usa ka kompleto nga pagbalhin gikan sa tradisyonal nga mga serbisyo nga nanginahanglan usa ka 10-20% nga bayad ug tunga sa usa ka semana nga oras sa pagproseso sa matag transaksyon sa gawas sa nasud.
Ang mga remittances mao ang usa sa mga nag-unang rason ngano nga bag-o lang gisagop sa El Salvador ang bitcoin isip legal tender. Sa karon, ang mga remittances ngadto ug gikan sa nasud naglangkob sa ikalima nga bahin sa GDP sa nasud.
Gihatagan sa Bitcoin ang mga El Salvadorians sa kapilian alang sa usa ka mas barato ug mas episyente nga paagi sa pagpadala kwarta.
Uban sa Bitcoin, ang pinansyal nga inclusivity ug accessibility kay abante sa mga paagi nga ang tradisyonal nga banking dili makab-ot kaniadto.
Dili pareha sa mga bangko karon, ang Bitcoin network hingpit nga transparent ug abli sa tanan. Ang matag transaksyon tali sa bisan kinsang tawo gi-account bisan kanus-a o asa ka nagpahigayon og transaksyon sa Bitcoin.
Bisan tuod walay mga ngalan sa tawo ang nahigot sa mga adres, ang tanang ubang importanteng impormasyon sama sa mga transaksyon, balanse, nagpadala, ug tigdawat mahimong matan-aw ug masubay.
Ang mga transaksyon mahimong masusi sa tinuod nga panahon sa mga website sama sa www.blockchain.com/explorer.
Mas komplikado kini alang sa malimbungon ug malisyoso nga mga transaksyon nga mahitabo sa blockchain tungod kay ang tanan mahitabo sa gawas - walay mahitabo sa likod sa sirado nga mga pultahan. Lahi kini sa tradisyonal nga fiat money tungod kay dili tanang peso o dolyar, pananglitan, kay gisubay. Ang usa ka dili maayo nga aktor dali nga maglaunder, mangawat, o makadaut sa husto nga koneksyon ug mga kapanguhaan.
Usa ka dili maayo nga ehemplo mao ang eskandalo sa Red Cross Haiti Relief balik niadtong 2010. Ang Red Cross nagtukod og fundraiser aron matabangan ang Haiti nga naigo sa linog sa pagtukod pag-usab sa mga dalan, eskwelahan, ug mga panimalay. Ang fundraiser usa ka dako nga kalampusan, nga nakatigom og halos tunga sa bilyong dolyares. Pero, daghan ang nagduhaduha nga ang kwarta gigamit sa sakto tungod sa tanan nga makapasuko nga mga account, kaduhaduhaan nga numero, ug mga kuwestiyonableng dokumento nga mitumaw.
Adunay dili maihap nga mga krimen sa pinansyal nga sama niini sa miaging mga dekada nga gihimo sa lainlaing mga organisasyon, institusyon, ug gobyerno sa tibuuk kalibutan. Ang kinaiyanhon nga transparency sa Bitcoin makatabang sa pagsulbad niini.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
