Aptos (ceb)

Introduction

Ang kalibutan sa blockchain ug mga cryptocurrency kay paspas kaayo ang pagdako sukad sa mga niaging tuig.

Pero bisan pa, daghan blockchains karon nga nag-atubang ug pipila pud nga limitasyon. Apil niini ang ↓

Kuwang sa Scalability

Kadaghanan sa mga blockchain kay mahimo ra makagunit ug limitadong mga transaksyon sa usa ka segundo.

Taas nga fee

Taas nga paggamit kay mahimong mutumong sa network congestion nga makaresulta ug mas hinay nga transaksyon.

Centralization

Ang uban blockchain kay centralized. Sa mga centralized nga sistema, ang tanang data ug operation kay gi-manage ug usa ka single entity o gamay na grupo sa mga entity. Naghimo ni ug single point of failure, nga mao ang makahimo sa sistema nga mas tandugunon sa mga pag-atake. Ang centralized na mga sistema kay panagsa nga ga-operate nga mas gamay ug transparency.

Mga kakulangan sa seguridad

Ang mga Proof-of-Work consensus na mga mekanismo kay tandugunon sa 51% sa mga atake, kung asa ang single entity o grupo musuway ug control sa mas dako sa 50% sa network mining o validation power, nga mupuli sa network kung mahimong successful.

Ang Aptos kay nangita ug paagi para ma-overcome ang kini nga mga limitasyon gamit an decetralized, seguro, ug scalable nga network nga gi-manage sa ilang user community, nga mahimong makapadako sa ilang computational resources para maabot ang gadako nga global demands.

VISION

“Makahatod ug blockchain nga mahimong mudala sa mainstream adoption ngadto sa [W]eb3 ug mag-empower sa usa ka ecosystem sa mga decentralized nga application para makasulbad ug real-world nga problema sa mga users.”

MISSION

Maka-advance sa state-of-the-art sa kasaligan sa blockchain, seguridad, ug performance gamit ang paghatag ug flexible, ug modular nga blockchain architecture. Kini nga architecture dapat makasuporta sa kanunay nga pag-upgrade, paspas nga pag-adopt sa mga pinakabag-o nga technology advancement, ug first-class nga suporta sa mga bag-o ug padung pa nga mga use case.

Ang Aptos kay nagtan-aw sa mga blockchain nga mahimong mas ilhado sa cloud infrastructure.

Unsa ang Aptos?

Ang Aptos usa ka seguro ug scalable nga blockchain network nga gi-launch pag 2022.

Aptos Labs, usa ka supporting entity sa network, nag-ingon nga ang Aptos nag-leverage sa technology nga gi-develop para sa Diem blockchain sa Meta, apil ang Move programming language. Ang mainnet kay gi-launch pag October 12, 2022.

CORE DESIGN PRINCIPLES

Ubos nga mga fee

Ang aptos kay mahabiling ubos ug fee gamit ang pag-optimize sa transaction processing, pag-align ug mga fee sa real-world cost, ug paghatag sa mga developer ug flexibility sa pag-manage sa ilang mga expense sa application.

Upgradeability

Ang modular design sa Aptos nagtugot sa pagka-flexible ug adaptability para sa kanunay nga pag-upgrade. Gasuporta kini sa paggamit ug hapsay nga mga kaso.

Scalability

Gipa-maximize sa Aptos ang throughput pinaagi sa parallelizing ug batch processing sa mga transaksyon. Ang pag-parallelize sa mga transaksyon nagpasabot nga daghang mga transaksyon ang giproseso ug dungan imbes nga sunud-sunod. Ang mga parallelizing nga mga transaksyon naghimo sa blockchain nga mas episyente ug mahimong mu-handle ug mas dako nga gidaghanon sa mga transaksyon sa saktong panahon nga paagi.

Seguridad ug User Experience

Ang Aptos nga data model kay gatugot sa flexible key management ug hybrid nga mga custodial option. Gi-seguro pud niini ang transaksyon nga transparency una mag-signing ug nagsuporta sa practical light na mga client protocol, nga naghimo sa mga user experience na mas seguro ug mas masaligan.

Ang Aptos blockchain nagtumong nga mahimong paspas ug episyente alang sa tanan nga mga user.

Aron masabtan kung gi-unsa sa Aptos maka-achieve ug mga ingana nga principle, ang essential niini para maka-examine sa key technological innovation nga gi-employ ini, sugod sa Move programming language.

Move Programming Language

Gi-inspire sa Rust programming language, ang Move kay usa ka bag-ong smart contract programming language nga gigamit sa Aptos blockchain, nga gidisenyo para sa seguridad ug pagka-flexible.

Gigamit niini ang usa ka modelo sa butang aron irepresentar ang ledger state ug gigamit ang Move code (mga module) aron mahibal-an ang mga rules para sa mga state transition. Mahimong mu-submit ug mga transaksyon ang mga user para ma-publish o upgrade ilang mga module, o magpadagan ug mga script nga nag-interact sa mga module interface.

Gasuporta kini sa mga module upgrade ug comprehensive programmability, nga nagtugot sa mga pagbag-o sa configuration ug pag-upgrade sa blockchain nga walay downtime. Ang move kay gaseguro nga ang mga resources kay dili ma-produce nga wala’y credentials, double spend, o mawala.

Karon, ato tan-awon ug gi-unsa ang mga transaksyon nahitabo sa Aptos!

Transaction Processing Lifecycle

a. Dissemination

Ang dissemination kay naa’y broadcasting na mga transaksyon sa network, nag-ensure nga ang tanang node kay nahibalo sa mga bag-o nga transaksyon. Ang initial stage kung asa ang mga pasulod na mga transaksyon kay nadawat ug na-andam para sa pagproseso. Gi-ensure pud sa dissemination nga naa’y lahos lahos nga stream sa mga transaksyon ang available para maproseso, na maka-contribute sa kinatibuk-ang throughput sa sistema.

B. Block Metadata Ordering

Ang block metadata ordering kay ang proseso kung asa ang mga validator ni-uyon sa mga order sa transaksyon nga naa sa usa ka-block. Kani nga step kay crucial sa pag-maintain sa integrity ug consistency sa usa ka blockchain. Mao ni nga stage kung asa ang mga transaksyon kay gi-organize ug gi-prioritize para sa pag-apil sa usa ka block.

c. Parallel Execution

Ang Block-STM execution engine kay nagtugot nga ang parallel transaction processing kay maka-maximize sa throughput gamit ang pagtunga sa mga transaksyon nga giproseso ngadto sa independent, parallel nga mga stage. Ang parallel execution kay ang culmination sa mga transaksyon sa lifecycle, kung asa ang mga transkasyon giproseso nga dungan, sa lain nga mga stage, aron ma-achieve ang optimal performance.

D. Batch Storage

Ang batch storage kay nag-involve sa permanenteng pagtipig sa mga verified na mga transaksyon sa blockchain. Kani ang final stage kung asa giproseso ang mga transaksyon kung asa gitipigan ang blockchain.

E. Ledger Certification

Ang ledger certification kay nag-involve sa paghatag ug light client verification gamit ang mga pruweba gikan sa mga validator o mga full node. Samtang dili direkta nga naaa’y kalabutan sa pagproseso sa transaksyon, ang certification sa ledger nagsiguro sa integridad ug kasaligan sa blockchain pinaagi sa paghatag kasiguruhan sa mga kliyente nga gaan nga ang blockchain state kay valid ug consistent, nga makapaarang kanila nga makig-uban sa blockchain nga seguro. Pinaagi sa paghatag ug kasaligan nga mga mekanismo sa pag-verify, ang certification sa ledger nag-enhance sa kinatibuk-ang kasaligan ug pagkagamit sa sistema sa blockchain.

Note

Ang tanang stage kay independent gyud gikan sa usa’g usa. Ang tanang transaksyon kay giproseso kada batch.
Ang pagproseso kada batch sa Aptos blockchain kay key efficiency optimization nga naa sa tanang stage sa pagproseso sa transaksyon.
Ang mga validator kay gigrupo ang mga transaksyon kada batch samtang nag-disseminate, kung asa dayon gisagol kada block sa consensus.
Kani nga batching kay nag-extend sa execution, pagtipig, ug sa ledger certification nga mga phase, nga naghatag ug mga benefit sama sa pag-order balik, pag-ubos sa operation, ug pagtugot sa parallel execution.

State Synchronization Protocol

Usa ka critical aspect sa bisan unsa nga blockchain network kay nagseguro na tanang partisipante kay naa’y consistent nga view sa pinakabag-o nga state sa blockchain.

Ma-achieve ni ang Aptos State Synchronization Protocol gamit ang pag-distribute ug episyente ug pag-verify sa blockchain data para sa lain laing type na mga user sulod sa network.

Ang leader reputation nga mekanismo kay nag-promote ug matinud-anon nga mga validator ug nagpagamay sa impact sa mga sayop. Dugang pa ani, ang Authenticated Ledger History ug ang Certified State Proofs kay gigamit para makaoffer ug mas flexible nga synchronization protocol. Kini na mga pruweba kay gihatag sa mga validator, mga full node, ug lain pa na mga replikator.

Consensus and Governance

Daghan pud mga key player nga responsable sa pag-validate sa mga transaksyon ug seguridad sa network sulod sa Aptos.

MGA PARTISIPANTE

Mga Validator

Ang mga validator kay nag-amot ug esensyal nga data sama sa mga round number, ID, hash value, ug digital signature para sa consensus.
Ang AptosBFT kay nag-operate sa round-by-round basis nga naa’y kaugalingong leader para sa matag cycle.
Ang responsable sa transaksyon nga proseso kay ang pagseguro sa network.

Mga Kliyente

Ang mga kliyente sulod sa sistema kay nag-refer sa bisan unsang entitry nga nagkinahanglan ug pagsubmit ba ron sa transaksyon, o pag-access sa state ug history sa blockchain.
Ang kini na mga kliyente kay naa’y option na ma-retrieve ug authenticate ang mga pruweba sa data gikan sa mga validator.

2 KA KLASE SA MGA KLIYENTE

Mga full node

Mga capability

Pagtipig ug pagmintinar sa tibuok blockchain history ug state.
Pag-verify ug pagproseso sa tanang transaksyon gikan sa sugod sa blockchain.
Mahimong makapili na putlon ang history sa transaksyon ug state sa blockchain para makatigom ug storage space.

Mga Resource Requirement

Nagkinahanglan ug mahinungdanon nga storage capacity, ug computational power.
Mas taas nga bandwith tungod kay dinagko ang giproseso ug gitipig nga mga data.

Role sa network

Naghatag ug comprehensive nga validation ug verification sa blockchain data.
Nagsilbi nga gigikanan sa kompleto nga blockchain data para sa lain nga mga node sulod sa network.
Mahimong mu-apil sa consensus.

Mga Light na Kliyente

Mga capability

Nagsubay ug nagtipig sa gamay nga parte sa blockchain state, kasagaran gikan sa mga full node.
Dili magtipig ug tibuok nga history sa transaksyon, kung di ang mga essential ra nga data na gikinahanglan sa mga specific nga operation.
Pag-synchronize sa partial nga blockchain state, sama sa specific nga account o mga data value.
Mupahimo sa mga verified state read, pareha sa pagkuha sa verified account na mga balanse na dili kinahanglan mag-download sa tibuok blockchain.

Mga Resource Requirement

Nagsubay ug nagtipig sa gamay nga parte sa blockchain state, kasagaran gikan sa mga full node.

Role sa network

Naghatag ug episyente nga access sa blockchain data nga minimal ra ang pag gamit sa resource.
Nagdepende sa full node o laing sinaligan nga source para sa data verification ug pagkakompleto.
Komon nga gigamit sa wallet ug lightweight na mga application.

KONSENSUS NGA MEKANISMO

Ang mga validator kay gi-usa nila ug mintinar ang integridad sa blockchain gamit ang Byzantine fault-tolerant (BFT) consensus mechanism nga gitawag ug AptosBFT.
Kini nagseguro nga ang seguridad ug kasaligan sa blockchain network, bisan pa sa presensya sa mga di maayong butang, o sayop sayop nga node. Naghatag ni ug isog nga tolerance sa mga sayop, nga nagtugot sa network na makabarog para sa one-third sa mga validator nga naa’y sayop nga nagmintinar sa integridad sa network.
Ang mga validator nga dili makakuha sa cirteria sa protocol kay mahimong mu-atubang ug mga penalty o restriction sa ilahang partisipasyon.

Ang mga token holder nga nagparticipate sa consensus na proseso gamit ang paglock up, o pag-staking sa mga gipili nga mga validator.
Ang amount nga gi-stake sa mata-usa ka token holder nag-determine sa kibug-aton sa ilang voting power sulod sa consensus na mekanismo.
Ang mga validator nga naa’y mas taas nga stake kay magkupot ug mas dako nga impluwensya sa decision-making nga proseso sa blockchain network.

Sa ingon pa, ang AptosBFT kay ang kombinasyon sa Byzantine Fault Tolerance (BFT) ug Proof-of-Stake (PoS) nga mga sistema.
Ang AptosBFT kay nag-amot na mahimong throughput sa 160,000 ka transaksyon kada segundo nga gipagamay ang latency sa ilawm sa usa ka segundo.
Ang Aptos coin (APT) kay gi-utilize para sa mga transaksyon nga mga fee, sa staking, ug sa governance.

Homogeneous State Sharding

Ang Aptos blockchain kay gidesenyo para nay power para sa sunod nga henerasyon sa mga decentralized nga mga application.

Samtang ang karon nga architecture kay nag-offer ug significant nga mga advantage ug scalability ang storyahan, apil ang upgradability, seguridad, ug ang user experience, ang Aptos team kay kanunay nga nagbag-o para maseguro ang network nga nagpabilin na adaptable, ug future-proof.

Samtang sa sinugdanan kay magsugod ug usa ka ledger state, nagplano sila magpatuman ug homogeneous state sharding sa umaabot na panahon.

Kani nga approach kay magtunga sa blockchain ug daghan nga shards, matag usa ka ledger state pero usa ka parehas nga API, nga nagtugot sa horizontal scalability samtang nagmintinar sa decentralization nga mao nag network nga makagunit ug mas daghan nga tranksaksyon gamit ang pag-distribute sa load ngadto sa daghang mga shards.

Ang lain-laing mga shards kay ma-optimize para sa lain-lain nga kinaiya sa sistema, nga naghatag ug flexibility ug efficiency sa lain laing application.

Glossary

Transaction Throughput: Ang gidaghanon sa mga transaksyon nga maproseso sa usa ka sistema sa gihatag nga oras.

Network Congestion: Ang sitwasyon kung asa ang kapasidad sa network kay mulapas sa gidaghanon sa transaksyon, padung didto sa mas hinay nga oras sa pagproseso ug mas taas nga fee.

Proof-of-Work (PoW): Ang consensus na mekanismo nga nagkinahanglan sa mga partisipante para maka himo ug computational work para maka-propose ug bag-o na mga block sa blockchain, nga nagseguro gamit ang resource expenditure.

Diem: Ang blockchain-based nga sistema sa pagbayad nga gi-develop sa Meta (formerly Facebook)

Mainnet: Ang primary network kung asa ang mga transaksyon mugawas sa blockchain, nga mukontra para ma-test ang mga network.

Consensus Mechanism: Usa ka proseso nga gigamit sa blockchain nga sistema para maseguro ang tanang partisipante kay mu-uyon sa kasamtangan nga kahimtang sa blockchain.

Sharding: Usa ka method nga gigamit para ma-tunga ang database ug mas ginagmay, ug mas manageable nga mga piraso, matag usa naa’y ilahang kaugalingong data pero apil gihapon sa unified nga sistema.

API (Application Programming Interface): Set of rules nga nagtugot sa lain-lain nga software na mga entity para maka-communicate sa usa’g usa.

Byzantine Fault Tolerance (BFT): Ang property sa usa ka sistema nga makasukol ug mga klase sa failure o atake ug makapadayon sa pag-operate nga sakto gihapon.

Proof-of-Stake (PoS): Usa ka consensus na mekanismo nga nagtugot sa mga partisipante na mu-propose ug bag-o na mga block sa blockchain base sa ihap sa mga token na ilang gigunitan, ug andam i-”stake” nga collateral.

Token Holder: Ang individual o ang entity nga nagtag-iya sa usa ka kantidad sa mga cryptocurrency token.

Staking: Ang akto sa pag lock up sa cryptocurrency tokens para masuportaan ang operasyon sa blockchain network baylo sa rewards.

Horizontal Scalability: Ang ability para ma boost capacity sa pag dugang ug mas daghan pa ug unit (hardware o software) para maka trabaho ug dungan ug sama as usa ka sistema.

Contact Aptos

Full Whitepaper